04 mrt Terugblik inspiratiesessie ‘Schetsen voor inclusief onderwijs’
Afgelopen week was het de Week van Inclusief Onderwijs 2024. Natuurlijk grijpt SWV PO 30 06 die gelegenheid aan om inspiratie op te doen en van gedachten te wisselen tijdens een themabijeenkomst. Op 28 februari 2024 waren we te gast op basisschool Emmaus in Heesch voor een blik op de toekomst en inspirerende verhalen uit de praktijk.
Rond half vijf zoeken zo’n 40 onderwijsprofessionals een plekje op de grote trap in de hal van het moderne gebouw van basisschool Emmaus. Bestuurder Frank Kat opent de bijeenkomst met een verwijzing hiernaar. “Als we het over onderwijs hebben, ben ik toch het liefst op de plek waar het allemaal gebeurt. We hebben het vaak over inclusief onderwijs en er staat een definitie van in ons ondersteuningsplan, maar iedereen vormt er toch zijn eigen beeld bij. Daarom is het goed om het er regelmatig met elkaar over te hebben tijdens dit soort bijeenkomsten.” De rode draad tijdens de bijeenkomst is de route naar het jaar 2035, het jaartal waar ook naar wordt gerefereerd in de plannen van het ministerie van OCW als het gaat om inclusief onderwijs. Frank Kat: “We zitten voorlopig nou eenmaal vast aan het systeem wat we ooit hebben bedacht. Maar ik zie gelukkig een hoop ruimte voor eigen regie, initiatieven en experimenten de komende jaren. Dat wordt niet eenvoudig. Een inclusieve school gaat veel verder dan het aanleggen van een helling of lift, wij gaan samen écht een stap verder. Door creatief te denken, strategieën van onderop te laten groeien en rekening te houden met bijvoorbeeld de samenstelling van scholen en verschillen in gemeentelijk beleid.”
Appelmoes
Puk Witte van Sardes neemt de aanwezigen in vlot tempo mee in verdiepende theorie bij het organiseren van inclusief onderwijs in de praktijk. Ze legt hierbij de focus op didactische inclusie. Zo komt iedereen er bij de uitleg over Universal Design eindelijk achter waarom er een potje appelmoes naast het presentatiescherm staat. “We kennen allemaal wel op de op- en afritjes bij stoepen, verstelbare bureaustoelen én het potje appelmoes met de voor iedereen open te draaien deksel. Voorbeelden van gebruiksvoorwerpen die ooit ontworpen zijn met een specifieke doelgroep in gedachte, maar die eigenlijk beter bleken te werken voor iedereen. Bij het nadenken over een inclusieve onderwijsaanpak, zou zo óók een universeel onderwijsontwerp je doel moeten zijn. Universal Design toepassen betekent dat je de leerlingen voorziet in een grote variatie aan opties in de manieren waarop je ze betrekt bij het leren, hoe je de lesstof presenteert en hoe leerlingen kunnen laten zien wat ze hebben geleerd.” Puk sluit af met iets waar zij en Frank het grondig over eens zijn: “Inclusief onderwijs is goed onderwijs voor iedereen!”.
Energie
Voor de pauze is het tijd voor twee ‘good practices’ uit het werkveld. Elly Derks van SO De Vlinder (Koraal) in Reek schetst de situatie in haar dagelijkse praktijk. Op De Vlinder zitten 134 leerlingen met gedragsproblematiek en psychiatrische problematiek. Elly: “Wij vinden het belangrijk om hen thuisnabij en traumasensitief onderwijs te bieden. Ook willen en kunnen we onderwijs-zorgarrangementen erkennen en inbedden in inclusief onderwijs en daarmee experimenteren. Ook zijn we al in verschillende samenwerkingen bezig met kennisoverdracht en -uitwisseling met andere scholen. Om dit goed aan te pakken, moet je het écht samen doen en de juiste mindset hebben. Daar investeren wij als team flink wat tijd in en daar krijg je energie van!”
Schaduwscholen
Bas Razenberg is directeur van mytylschool Gabriël in Den Bosch. Hij vraagt aandacht voor het concept ‘schaduwscholen’, waar drie samenwerkingsverbanden in de regio, waaronder SWV PO 30 06, al over meedenken. “Het is natuurlijk nog geen good practice, maar wel een plan wat we echt willen laten slagen! Het doel is natuurlijk om alle kinderen thuisnabij onderwijs te laten volgen, maar dat lukt niet in alle gevallen. Het grootste gemis van onze leerlingen zijn dan vriendjes en vriendinnetjes in hun eigen buurt. Bij het concept ‘schaduwscholen’, staan alle leerlingen ingeschreven op twee scholen. Zo kunnen ze zowel op hun eigen school als op een reguliere basisschool in hun buurt lessen volgen en zich sociaal ontwikkelen én kunnen professionals ook onderling expertise en ervaringen uitwisselen.” De kinderen van de commissie Inclusie in het Kinderparlement van Den Bosch maakte Bas al enthousiast. “Eén meisje had wel wat kritiek op de ‘stomme’ naam, ‘maatjes-scholen’ zou volgens haar beter klinken.”
Vormgeven van de toekomst
Na een lekker broodje, een kom verse soep en even bijkletsen met collega’s, is het tijd voor het laatste onderdeel van de avond. Alle aanwezige professionals gaan in groepjes uiteen voor een goed gesprek over het vormgeven van de toekomst van inclusief onderwijs. Er wordt uitgewisseld over vragen als ‘Waaraan herken je een inclusieve cultuur en hoe creër je die?’, ‘Hoe inspireer je collega’s om aan de slag te gaan met inclusief onderwijs?’, ‘Hoe kan het gespecialiseerd onderwijs bijdragen aan regulier onderwijs en andersom?’ en ‘Welke voorbeelden van inclusie zien we al binnen ons samenwerkingsverband?’. Het resultaat: geanimeerde gesprekken met veel (persoonlijke) voorbeelden uit de praktijk en een unanieme behoefte aan nóg meer uitwisseling en verbinding bij het thema inclusief onderwijs.
Deelnemers kregen de opdracht om notities te maken bij wat er besproken werd. De uitkomsten hiervan worden gebundeld en gedeeld.
