19 mei ‘Inclusief onderwijs begint met visie en een eerste stap’

Inclusief onderwijs: het is een thema dat landelijk volop onder de aandacht is en ook een plek heeft in ons nieuwe jaarplan. We gingen erover in gesprek met Lisanne Peters, die afgelopen jaren stafmedewerker ondersteuningsaanbod en teamleider ondersteuningsspecialisten was bij SWV PO 30 06. 

Binnen ons samenwerkingsverband zijn er al mooie initiatieven rondom inclusie bij verschillende besturen. Zoals De Verbinding waarbij SKOSO (inmiddels Verdi) betrokken is en SAAM* Scholen, waar inclusie een onderdeel is van de strategische uitgangspunten. Vanuit deze ontwikkelingen werd SWV PO 30 06 door Marij Bosdriesz en Dolf van Veen van het Platform Naar Inclusiever Onderwijs gevraagd om inspiratieregio te zijn. Dit was tevens de start van de werkgroep inclusie, vertelt Lisanne. “Als samenwerkingsverband staan we achter de inclusiegedachte en willen we kijken hoe we hierbij kunnen ondersteunen en inspireren. Zo ontstond de werkgroep inclusie: een groep enthousiastelingen die afgelopen jaar regelmatig bij elkaar is gekomen om ideeën over inclusiever onderwijs en opvang uit te wisselen en voortgang met elkaar te delen. Dit alles vanuit het principe dat elk kind zich welkom moet voelen op elke school.”

Stap voor stap

“Er is veel onzekerheid als het gaat om inclusief onderwijs: hoe begin je, wat moet je kunnen en weten? Maar inclusief onderwijs hoeft niet meteen groots en complex te zijn. Het begint met kleine stappen en het bepalen van je visie als bestuur en school. Start vervolgens met het eerste kind dat een ondersteuningsbehoefte heeft. Ga denken in mogelijkheden vanuit de gedachte ‘het kan wel’. Wat is er dan nodig? Daar leer je van en die kennis neem je mee bij het zetten van nieuwe stappen. Een voorwaarde hiervoor is dat je een goed netwerk van professionals hebt in de wijk en om het kind heen. Samen kun je zoveel meer dan je denkt.”

Meer bewustzijn

Wat doet het samenwerkingsverband precies als het gaat om de weg naar inclusiever onderwijs? “In ons jaarplan hebben we opgenomen dat we het bewustzijn willen vergroten over verwijzingen naar het speciaal (basis)onderwijs. Door data kunnen we het gesprek beter aangaan. Zo werd duidelijk dat de cijfers van onderinstroom best hoog zijn, oftewel: dat er veel kinderen vanuit voorschoolse voorzieningen rechtstreeks instromen in het speciaal onderwijs. We onderzoeken succesvolle initiatieven en kijken wat er nodig is om die onderinstroom te verlagen. Dat kan bijvoorbeeld door de kennis van onze ondersteuningsspecialisten al in te zetten bij voorschoolse voorzieningen. Daarnaast zien we het als onze taak om partners samen te brengen en zetten we het onderwerp op de agenda, bijvoorbeeld met themabijeenkomsten. Want we kunnen veel leren van elkaar.”

De tekst gaat door onder de foto.

Uitgaan van verschillen

“Ik denk zelf dat er veel kansen liggen in het beter samenbrengen van het speciaal onderwijs en het regulier onderwijs. We hebben in het onderwijs in de loop der jaren een systeem gecreëerd waarbij kinderen die ‘niet gemiddeld zijn’ en extra ondersteuning nodig hebben, die ondersteuning krijgen in een speciale setting. Dat hebben we passend onderwijs genoemd. Maar als we denken vanuit de inclusiegedachte, dan gaan we juist uit van de verschillen en omarmen we dat elk kind anders is. Dit vraagt wel om het anders organiseren van het onderwijs. Ik geloof oprecht dat dit kan, als elke school en bestuur start op kleine schaal en iedereen zich gezamenlijk verantwoordelijk voelt. Een mooi voorbeeld: een van de trajectbegeleiders is leerlingen blijven volgen die na een verwijzing van het regulier onderwijs naar het speciaal basisonderwijs gingen. Dit heeft kennis en een mooie verbinding opgeleverd.”

Terugblik en vooruitkijken

Voor Lisanne is haar bijdrage aan de werkgroep inclusie een mooie ‘nalatenschap’ aan SWV PO 30 06. Na de meivakantie is zij gestart bij een ander samenwerkingsverband, Plein 013. Haar ervaringen neemt ze daar mee naartoe. Hoe kijkt ze terug op de afgelopen jaren? “Ik denk dat we het samenwerkingsverband de afgelopen jaren echt op de kaart hebben gezet. We zijn betrokken en willen het verschil maken in het onderwijs. Ik hoop dat de passie en energie die we met elkaar hebben ook in de toekomst behouden blijft. En ik hoop dat als ik over vijf jaar hier weer langs kom, dat elk kind dan overal welkom is. Dat we de kennis van het speciaal onderwijs volop benutten binnen het reguliere onderwijs en dat het systeem daadwerkelijk aan het veranderen is. Stapje voor stapje, elke dag.”

Inclusie inspiratietips van Lisanne

• Boek: Excluses, wat uitsluiting doet met mensen
• Podcast: Meesterwerk
• Bezoektip: Walhallab Zutphen
• Mastertalk: Ouderbetrokkenheid

Denk je mee?

Wil jij je aansluiten bij de werkgroep inclusie? Stuur dan een e-mail naar info@swvpo3006.nl; wij sturen je bericht dan door naar de werkgroep.

Heb jij een goed voorbeeld van inclusie, zoals het verhaal van Paul? Laat het ons dan ook weten via hetzelfde mailadres! We komen graag met jou in contact om je verhaal te delen.