05 mrt Kentalis en SWV PO 30 06: Rijke taal in onderwijs is cruciaal
Samenwerkingsverband Primair Onderwijs 30 06 en Kentalis werken al lang graag en regelmatig samen. Sinds begin dit schooljaar zijn de banden nog nauwer aangetrokken. Het doel is om de komende twee jaar een stevige basis aan kennis over leren met een taalontwikkelingsstoornis (TOS) of met een ondersteuningsbehoefte op taalgebied te borgen. Hoe kunnen we die specialistische kennis inzetten om leerlingen, met behulp van ondersteuningsspecialisten, intern begeleiders en leerkrachten, zoveel mogelijk op het regulier onderwijs te houden? Rianne Maas, teamleider en stafmedewerker ondersteuningsaanbod, en haar tijdelijke collega Dominique Sam, logopedist bij Kentalis, vertellen samen over hun ervaringen.
Koninklijke Kentalis ondersteunt mensen die slechthorend, doof of doofblind zijn of een taalontwikkelingsstoornis (TOS) of communicatief meervoudige beperking hebben. In de regio Oss zijn er leerlingen binnen het samenwerkingsverband met een extra ondersteuningsbehoefte op het gebied van taal in de breedste zin, waarbij niet altijd sprake is van een TOS. Een arrangement voor cluster 2-onderwijs is voor hen niet altijd mogelijk, terwijl de expertise van Kentalis ook voor deze groep leerlingen en de scholen binnen het samenwerkingsverband heel waardevol kan zijn. Daarom werken SWV PO 30 06 en Kentalis de komende twee jaar intensief samen aan het verbreden en verdiepen van de al aanwezige kennis.
Inclusiever onderwijs
Rianne Maas is als teamleider en stafmedewerker ondersteuningsaanbod nauw betrokken bij de samenwerking met Kentalis. “In ons ondersteuningsplan 2023-2027 staat als één van de hoofdpunten dat we willen groeien naar meer inclusief onderwijs. Daarbij hebben we de expertise van onze samenwerkingspartners nodig. We werken al langer samen met Kentalis, een vaste partner in onze regio, en hebben gesprekken gevoerd over een passende intensievere samenwerkingsvorm. Die hebben we sinds begin dit schooljaar gevonden. Dominique is twee jaar vanuit Kentalis gedetacheerd binnen ons samenwerkingsverband. We willen de komende tijd graag optimaal van haar kennis, kunde en ervaringen vanuit Kentalis leren en dit overbrengen en borgen binnen ons team van ondersteuningsspecialisten, besturen en scholen.”
Kruisbestuiving
Dominique Sam werkt sinds 2001 voor Kentalis als logopedist en is sinds 2008 onderdeel van de ambulante dienst. Vanuit die functie was ze al bekend met de scholen en het bestuur van SWV PO 30 06. “Ik kom al lang op scholen binnen deze regio, maar dat was meestal op casusniveau. Ook gaf ik scholingen en gastlessen over alles wat raakt aan taal. Sinds dit schooljaar werk ik de helft van de week bij Kentalis en de andere helft van de week voor het samenwerkingsverband. Ik zie het graag als een kruisbestuiving. Ik draag tijdens gesprekken en workshops kennis over aan ondersteuningsspecialisten, intern begeleiders en leerkrachten, maar ik leer ook dingen die ik mee kan nemen naar Kentalis. Ik ben aangesteld als ondersteuningsspecialist met als specialisme TOS. Als generalistische collega’s vragen hebben over dit onderwerp, kunnen ze bij mij terecht. We zitten binnen de samenwerking nog in de verkennende fase. Op beleidsniveau ontstaan er allerlei ideeën die we uitwerken. Ondertussen ben ik maar gewoon in het diepe gesprongen. Ik werk samen met collega’s van het samenwerkingsverband om te zien waar ze mee bezig zijn en tegenaan lopen én wat er in het werkveld speelt. Mooi om te ontdekken welke vragen er liggen en waar de expertise vanuit Kentalis goed van pas komt. Samen met de school en collega-ondersteuningsspecialisten analyseer ik individuele casussen en signaleren we wat we nog kunnen toevoegen aan kennis en beleid, waarbij maatwerk belangrijk is en ook het kijken naar een breder perspectief voor alle leerlingen.”
Taal is cruciaal
Rianne vult aan. “Dan kun je denken aan het ontwikkelen van een project of het aanbieden van scholing aan onze specialisten, intern begeleiders of leerkrachten. Of is het misschien zinvol om de gemeente van meer informatie te voorzien? In ons projectplan hebben we een heel duidelijk doel voor ogen: een rijker taalonderwijs voor alle leerlingen. Als kinderen een gediagnosticeerde TOS hebben, kunnen ze aanspraak maken op ambulante begeleiding van Kentalis. Het gaat ons er juist ook om hoe we de kennis van Kentalis ook kunnen inzetten voor kinderen die geen diagnose hebben, maar wel taal- en spraakproblematiek hebben of bijvoorbeeld een taalachterstand. Door de recent vastgestelde norm basisondersteuning krijgen we meer zicht op de ondersteuningsbehoeften van de school. Waar kunnen we op aansluiten en expertise toevoegen? Want taal is voor iedereen cruciaal om te kunnen participeren.”
Meer samenhang
Rianne en Dominique zien vragen vanuit allerlei hoeken binnenkomen op het gebied van taal. Steeds vaker vanuit de onderinstroom en vanuit intern begeleiders. Dominique legt contacten met de ib-netwerken van alle besturen en pakt vragen op vanuit scholen en ondersteuningsspecialisten. “Die onderzoekende en analyserende fase heeft even tijd nodig. Ik wil uiteindelijk van losse vragen, naar meer samenhang creëren. Er komen nu ook al andere, minder ad hoc, vragen dan in het begin. Ik denk met mijn collega’s mee, maar neem niks over. Ik voegkennis toe aan de expertise die ze zelf in huis hebben. We kunnen elkaar zo mooi aanvullen en versterken samen het taalonderwijs binnen onze regio. Zij hebben de didactiek in de vingers en ik kijk vanuit de linguïstische en communicatieve bril. Als we vaker samenwerken, kunnen zij die bril zelf ook beter opzetten en komt het taalonderwijs nóg hoger op de agenda te staan. ”
Pittige uitdaging
Rianne en Dominique ervaren de samenwerking als erg positief. Er zijn korte lijntjes en er kan snel worden geschakeld bij vragen uit het werkveld. Rianne: “Samen met het team ondersteuningsspecialisten werken we aan kennisoverdracht. Door kennisoverdracht of co-teaching wordt de leerkracht vaardiger. Dat is dan niet alleen goed voor een individuele leerling, maar kan een stap zijn naar krachtiger taalonderwijs voor de hele klas of school. Dus we zijn echt op zoek naar een collectieve aanpak en bijpassende tools. Zo koppel je de kennis niet aan personen, maar borg je het in het systeem binnen het samenwerkingsverband. We weten dat leerkrachten daarmee op het vlak van taalonderwijs voor een heel interessante, maar ook pittige uitdaging staan. Hoe fijn is het dan om op deze manier de samenwerking tussen Kentalis, het samenwerkingsverband en de scholen meer gestalte te geven en samen vorm te geven aan meer inclusief onderwijs!”
